Α rock engraving of Pan at Faskomelia Hill in Vouliagmeni, Attica The presence of the god Pan in the battle of Marathon

Στις νοτιοδυτικές υπώρειες του Υμηττού, στην Αττική, αναπτύχθηκε ο αρχαίος δήμος των Αιξωνίδων Αλών. Το γεωμορφολογικό περιβάλλον, αλλά και τα οικιστικά κατάλοιπά του προσδιορίζουν τον αγροτικό χαρακτήρα του  δήμου και παρέχουν στοιχεία για μια ακμάζουσα αλιευτική και γεωργοκτηνοτροφική οικονομία. Στους ημιορεινούς όγκους της περιοχής έχουν εντοπιστεί πλήθος από πολυποίκιλα χαράγματα επιγραφών, που αποδίδονται κυρίως σε βοσκούς, και επιβεβαιώνουν τη χρήση του τόπου. Πρόσφατα, στο λόφο της Φασκομηλιάς, σε βραχώδη επιφάνεια, εντοπίστηκαν χαράγματα δύο μορφών σε παράταξη˙ η μορφή που προηγείται ταυτίστηκε με τον θεό Πάνα και η μορφή που έπεται ταυτίστηκε με οπλίτη. Παρουσιάζονται με συντομία ο Αρκάδας θεός Πάνας, η διάδοση και εγκαθίδρυση της λατρείας του στην Αττική, η σύνδεσή του με τη Μάχη του Μαραθώνα και ο ρόλος της συμμετοχής του σε αυτήν που οδήγησε στη νικηφόρο έκβαση της πολεμικής αναμέτρησης. Η παράσταση είναι πρωτότυπη και χρονολογείται στο α΄ μισό του του 5ου αι. π.Χ. Η από κοινού απόδοση του θεού Πάνα και ενός πολεμιστή-οπλίτη άμεσα δημιουργούν το συνειρμό ότι ο χαράκτης αναπαριστά σκηνή της μάχης του Μαραθώνα, τη στιγμή που ο αθηναϊκός στρατός σε σχηματισμό φάλαγγας ρίχνεται στους βαρβάρους «δρόμῳ».The ancient deme of Aixonides Halai flourished on the southwestern slopes of Mount Hymettus, Attica. The geomorphological environment and the ancient architectural remains outline the deme’s rural character and provide evidence for a prosperous economy based on agriculture and fishery. Α significant number of various inscriptions has been found at the semi-mountainous areas of the deme. They have been attributed mainly to shepherds and their existence directly points to the rural use of the place. Recently, on a rocky plateau of Faskomelia hill, the rock engravings of two figures were detected. The figures are standing in line and have been identified with the god Pan and an hoplite. Pan is the one who precedes, and the hoplite the one that follows. After a short presentation of the Arcadian god Pan, the paper deals with the spread and establishment of his cult in Attica, his connection with the battle of Marathon and his role in the final victorious outcome. This never before seen engraving dates back to the first half of the 5th c. BC. The depiction of Pan together with a warrior-hoplite directly creates the allusion that the artist wanted to represent a scene from the battle of Marathon, capturing the moment that the Athenian army, in phalanx formation, is thrown to the barbarians at the double «δρόμῳ»